ท่ารำแม่บทเล็กและภาพประกอบ
ท่าออก
1. พระ หันข้างไปทางทิศขวา ก้าวเท้าซ้ายไขว้ด้านหน้า เท้าขวาวางหลังเปิดส้นเท้า ทำท่าสอดสร้อยมาลา
โดยมือขวาตั้งวงบน มือซ้ายจีบหงายที่หัวเข็มขัด เอียงซ้าย ย่อเข่าเล็กน้อย
นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ แต่วงระดับต่ำกว่า
2. พระ ยืดยุบวิ่งซอยเท้าหันไปด้านหน้า สอดจีบซ้ายขึ้นตั้งวง มือขวาจับจีบหงาย เปลี่ยนเอียงขวา(ท่าสอดสร้อยมาลา)
ซอยเท้าอยู่กับที่ ยืดยุบขึ้นลงพร้อมกับเปลี่ยนมือจีบ ทำทั้งหมด 6 ครั้ง
นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
3. พระ ถอนเท้าขวาลงหลัง ประเท้าซ้าย มือซ้ายตั้งวงด้านหน้า มือขวาจีบคว่ำ เอียงซ้าย ย่อตัวลง
จากนั้นปล่อยจีบขวาออก พลิกมือขึ้นตั้งวงบน มือซ้ายจีบส่งหลังแขนตึง เอียงขวา ก้าวเท้าซ้ายลงนั่งคุกเข่า
รวมมือจีบคว่ำที่หน้าขา พลิกหงายออกแล้ววางฝ่ามือคว่ำ ทาบลงบนหน้าขา กระทบก้น หน้าตรง
นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 1 ท่าเทพนมปลายมือเปิดออกเล็กน้อย ดันหลัง หน้าตรง
นาง นั่งคุกเข่า ส้นเท้าทั้งสองชิดกัน หัวเข่าทั้งสองชิดติดกัน มือทั้งสองพนมอยู่ที่หว่างอก ปลายมือเิดเล็กน้อย ดันหลัง หน้าตรง
รูปที่ 2 ท่าปฐมนาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ แต่นางกระดกเท้าขวา และเอียงศีรษะตรงข้ามกับตัวพระ (เอียงตัวออกจากกัน)
รูปที่ 3 ท่าพรหมสี่หน้า
พระ กระทบก้นหนึ่งครั้ง จีบคว่ำทั้งสองมือ งอแขน สอดจีบขึ้นตั้งวงบัวบานเสมอศีรษะ เอียงขวา กระดกเสี้ยวเท้าขวานาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ แต่นางกระดกเท้าซ้ายและเอียงศีรษะซ้าย (เอียงเข้าหากัน)
รูปที่ 4 ท่าสอดสร้อยมาลาพร้อมกับสอดจีบซ้ายขึ้น เปลี่ยนเป็นตั้งวงบน มือขวาจับจีบหงายที่หัวเข็มขัดแทน เอียงขวา
แตะจมูกเท้าขวาหันหน้าเฉียงไปด้านขวา ยืดยุบวางส้นและแตะเท้าวิ่งหมุนรอบตัวไปทางขวา
นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ แต่ระดับวงต่ำกว่า
รูปที่5 ท่าเฉิดฉินจากนั้นม้วนจีบซ้ายออกตั้งวงหน้าระดับปาก มือขวาพลิกขึ้นตั้งวงหงาย เอียงขวา กระดกเท้าซ้ายหลัง
นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 6 ท่ากวางเดินดง
พระ ถอนเท้าซ้ายลงหลัง เอียงซ้าย ก้าวเท้าขวาไขว้หน้า ส่วนมือทั้ง 2 ข้างทำท่าจีบมือกวาง โดยนิ้วชี้และนิ้วกลางเหยียดตึง นิ้วที่เหลือทั้งสามเก็บมือ เอียงขวา ก้าวเท้าเดินตามจังหวะ 5 ก้าว หันหน้าเฉียงไปด้านขวา
จังหวะที่ 1 คำว่า กวาง ก้าวเท้าขวา มือซ้ายอยู่หน้า เอียงขวา จังหวะที่ 2 คำว่า เดินดง ก้าวเท้าซ้าย มือขวาอยู่หน้า เอียงซ้าย
จังหวะที่ 3 คำว่า เอย ก้าวเท้าขวา มือซ้ายอยู่หน้า เอียงขวา
จังหวะที่ 4 คำว่า เอ่อเออ ก้าวเท้าซ้าย มือขวาอยู่หน้า เอียงซ้าย
จังหวะที่ 5 คำว่า เอย ก้าวเท้าขวา มือซ้ายอยู่หน้า เอียงขวา
นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 7 ท่าหงส์บิน
พระ ถอนเท้าขวาลงหลัง จีบหงาย 2 มือ เอียงขวา แล้วส่งจีบไปข้างหลังแขนตึง ยกเท้าซ้าย วาดจีบหลังขึ้นมาตั้งวงบนทั้ง 2 ข้าง กลับเอียงซ้าย ก้าวเท้าซ้ายลง วิ่งซอยเท้า หมุนตัวมาด้านซ้าย นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 8 ท่ากินริน
พระ ก้าวเท้าซ้ายไปด้านข้าง จีบคว่ำ 2 มือ เอียงซ้าย ยกเท้าขวา มือซ้ายจีบปรกข้าง มือขวาจีบหงาย แขนตึงระดับไหล่ กลับเอียงขวา นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ แต่เดี่ยวเท้าขวา
รูปที่ 9 ท่าเลียบถ้ำ นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 10 ท่าอำไพ นาง นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 11 ท่าอีกช้า นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 12 ท่านางนอน นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 13 ท่าภมรเคล้า นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 14 ท่าแขกเต้า นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 15 ท่าผาลา นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 16 ท่าเพียงไหล่ นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 17 ท่าเมขลา
พระ ก้าวเท้าซ้ายข้าง จีบซ้ายปรกข้างสูง มือขวาตั้งวงกลาง เอียงซ้าย จากนั้นม้วนจีบซ้ายออกตั้งวงบน มือขวาพลิกลงเป็นจีบหงายล่อแก้ว หักข้อมือลง เอียงขวา กระดกเสี้ยวเท้าขวา ย่อตัวลง นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 18 ท่าโยนแก้ว - แววไว
พระ หันตัวมาหน้าตรง ก้าวเท้าไปข้างหน้า 2 ก้าว เริ่มจากขวาแล้วซ้าย พร้อมกับโยนมือขวาที่ล่อแก้วขึ้นด้านหน้า มือซ้ายจีบส่งหลัง กระดกเท้าขวาหลัง เอียงซ้าย จากนั้นก้าวเท้าขวาไขว้หน้า แล้วขยั่นเท้า พร้อมกับพลิกมือล่อแก้วหงายออกข้าง เอียงขวา แล้วพลิกล่อแก้วขึ้นตั้ง เอียงซ้าย หยุดขยั่นเท้า หงายจีบล่อแก้วออกอีกครั้ง แล้วพลิกขึ้นตั้งเหมือนเดิม พร้อมกับลักคอ ตรงคำว่า "แววไว" นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 19 ท่ามยุเรศ
พระ ก้าวเท้าซ้ายไขว้หน้า จีบหงายระดับอกทั้ง 2 มือ คลายจีบออกขึ้นตั้งวงกลาง ศีรษะตั้งตรง กระดกเท้าขวาหลัง นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 20 ท่าฟ้อนใน
พระ ก้าวเท้าขวาลงข้าง พร้อมกับหมุนตัวมาด้านขวา สอดมือขึ้นในท่าสอดสร้อย โดยมือขวาตั้งวงบน มือซ้ายจีบหงายล่าง เอียงซ้าย แล้วสอดจีบซ้ายขึ้นตั้งวงบน มือขวาจับจีบคว่ำขึ้น แล้วปล่อยออกเป็นตั้งวงกลาง กระดกเท้าซ้ายหลัง เอียงขวา นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 21 ท่าอำพร
พระ แตะเท้าซ้าย ซอยเท้ามาด้านซ้าย เอียงขวา จากนั้นก้าวเท้าซ้ายไขว้หน้า มือขวาจีบคว่ำ มือซ้ายหงายฝ่ามือ วงชี้ลง งอศอก เอียงขวา สอดจีบขวาขึ้น หงายออกเป็นวงบัวบาน มือซ้ายพลิกวงขึ้นตั้งระดับไหล่แขนตึง เอียงซ้าย กระดกเท้าขวาหลัง นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 22 ท่ายอดตองต้องลม
พระ หมุนตัวมาด้านหน้า ก้าวเท้าซ้ายไขว้หน้า จีบซ้ายด้านหน้า มือขวาตั้งวงบน เอียงขวา ตรงคำว่า "ยอดตอง" จากนั้นช้อนมือขวาเป็นจีบปรกหน้า มือซ้ายส่งจีบไปหลังแขนตึง กระดกเท้าขวาหลัง เอียงซ้าย ตรงคำว่า "ต้องลม" จากนั้นสะบัดจีบออกตั้งวง เอียงขวา แล้วสะบัดเข้ามาจีบปรกหน้าเหมือนเดิม เอียงซ้าย ทำ 4 จังหวะ นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 23 ท่าพรหมนิมิต
พระ ก้าวเท้าขวาไขว้หน้า ช้อนมือขึ้นไหว้ พนมมือระหว่างอก ศรีษะตรง กระดกเท้าซ้ายหลัง นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 24 ท่าอีกทั้ง - พิสมัย
พระ วางเท้าซ้ายลงหลัง หันตัวเฉียงไปด้านขวา ประเท้าขวา มือทั้ง 2 ข้างตั้งวงล่าง เอียงขวา จากนั้นพลิกมือทาบลงบนอกไขว้กัน (ท่ารัก)ก้าวเท้าขวาลงข้าง เอียงซ้าย ตรงคำว่า "พิสมัย" นาง วางเท้าซ้ายลงหลัง หันตัวเฉียงไปด้านขวา ก้าวเท้าขวาไขว้หน้า มือทั้ง 2 ข้างตั้งวงล่าง เอียงขวา ช้อนวงขึ้น แล้วพลิกมือทาบลงบนอกไขว้กัน (ท่ารัก) ก้าวเท้าซ้ายไขว้หน้า เอียงซ้าย
รูปที่ 25 ท่าเรียงหมอน
พระ วิ่งหมุนรอบตัวมาด้านหน้า ก้าวเท้าขวาไขว้หน้า จีบหงาย 2 มือระดับอก เอียงซ้าย แล้วปล่อยจีบออก มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาตั้งมือระดับไหล่แขนตึง กระดกเท้าซ้าย เอียงขวา นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 26 ย้ายท่า
พระ ก้าวเท้าขวาไปข้าง เอียงขวา มือขวาตั้งวงบน มือซ้ายตั้งมือระดับอก แล้วแทงวงไปด้านข้าง หงายมือแขนตึง ก้าวเท้าซ้าย เอียงซ้าย พร้อมกับหมุนตัวไปด้านซ้าย นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 27 ท่ามัจฉา
พระ ก้าวเท้าซ้ายไปด้านข้าง เอียงซ้าย มือซ้ายหงายมือ งอศอก มือขวาจีบคว่ำ แล้วพลิกมือซ้ายขึ้นตั้งวงบน มือขวาจีบหงายแขนตึงระดับไหล่ ยกเท้าขวา เอียงขวา นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ แต่นางยืนเดี่ยวเท้า
รูปที่ 28 ท่าชมสาคร
พระ ก้าวเท้าขวาลง เอียงขวา หมุนตัวมาด้านขวา ม้วนมือจีบขวาออก แล้วพลิกหงายมือ วงชี้ลง งอศอก มือซ้ายยกขึ้นป้องหน้า ยกเท้าซ้าย เอียงซ้าย นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 29 ท่าพระสี่กร
พระ หันมาหน้าตรง ก้าวเท้าซ้ายไขว้หน้า มือทั้ง 2 ข้างจีบคว่ำล่อแก้ว จากนั้นหงายมือ งอศอก พลิกจีบล่อแก้วออกตั้ง ระดับวงกลาง กระดกหลังเท้าขวา นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 30 ท่าขว้างจักร
พระ หันขวา วางเท้าขวาลง ก้าวเท้าซ้ายไปข้าง เอียงซ้าย พร้อมกับมือขวาแทงล่อแก้วขึ้นตั้งระดับวงบน มือซ้ายล่อแก้วระดับล่าง กลับเอียงขวา ยกเท้าขวา จากนั้นกลับเอียงซ้าย แตะเท้าขวาวิ่งหมุนไปด้านขวา พร้อมกับพลิกมือจีบล่อแก้วซ้ายหงาย นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 31 ท่าฤทธิรงค์
พระ ก้าวเท้าขวาไปข้าง เอียงขวา มือขวาหงายจีบล่อแก้ว มือซ้ายจีบคว่ำล่อแก้ว แล้วพลิกมือจีบล่อแก้วซ้ายหงายสูง มือขวาตั้งมือล่อแก้วระดับล่าง ยกเท้าซ้าย เอียงซ้าย นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
รูปที่ 32 ท่าโบก
พระ ประเท้าซ้าย จีบหงายมือซ้าย มือขวาตั้งวงล่าง (ท่ารวมมือ) เอียงซ้าย ยืดตัวขึ้น มือซ้ายปล่อยจีบออกตั้งวงบน มือขวาจีบส่งหลัง วางเท้าซ้ายลงด้วยส้นเท้า กลับเอียงขวา ย่อตัวลง นาง ปฏิบัติเหมือนตัวพระ
ท่ารับที่ 1 (ผาลา)
ท่ารับที่ 2 (จีบยาว)
ท่ารับที่ 3 (สอดสร้อย)
ท่าจบ (เพลงเร็ว-รัว)
ท่าเดินส่ายขึ้น-ลง(ซ้าย-ขวา)
ท่าล่อแก้ว-แทงมือ(ซ้าย-ขวา)
ท่าส่ายอยู่กับที่
ท่าดีดล่อแก้วขึ้น-ลง 4 ครั้ง
ดึงมือจีบลง รวมมือ
ท่าไหว้
จบ
